Zon, Zonbescherming Vitamine D3 en je huid

Zon is ons levenslicht

Zonder zon is er geen leven mogelijk.
We worden continue gewaarschuwd voor de gevaren van de zon. We moeten smeren, smeren en nog eens smeren. Met name de cosmetica industrie heeft hier een groot (financieel) aandeel in. Zon maakt je ziek, verouderd je huid en bevordert pigmentschade.
Daarnaast hoor je ook geluiden over de voordelen van zon. We maken er onze Vitamine D3 mee aan waardoor ons immuunsysteem sterker wordt. Het is goed voor onze hormonen. Niet smeren en zonnebril afhouden is vanuit deze groep het advies.

Zon en alles wat ermee te maken heeft

Hoe zit het nu allemaal precies? Bovenstaande en nog veel andere belangrijke punten over de zon, zonbescherming, Vitamine D3 en je huid zal ik bespreken. Wat is het verschil tussen UV-A en UV-B, wat doet blauw licht, hoe hoog moet je SPF zijn. Ook leg ik uit hoe je kan weten of je daadwerkelijk vitamine D uit de zon haalt. Dan is er nog de discussie over anti-zonnebrand en de schadelijke effecten op de koraalriffen en onze eigen hormoonhuishouding. Uiteraard vertel ik je over de invloed van het zonnetje op onze huid.

Als huidspecialist, voeding en hormoon specialist en zonneconsulent kan ik je eerlijk vertellen hoe de vork in de steel zit.
Hoe we lief kunnen zijn voor onze huid, onze planeet en weten welk soort product we het beste smeren.

UVA versus UVB

De zon geeft ons heel veel soorten licht. We leggen nu de focus op het UV licht van de zon. Er is UVA, UVB en UVC licht. UVC licht komt gelukkig niet op aarde. Dit is een heel schadelijk licht voor ons. UVB licht bereikt wel onze aarde.

UVA licht dringt diep door in onze huid. UVA is altijd aanwezig. Op bewolkte dagen en zelfs in de winter wanneer we de behaaglijke warmte ervaren. We zijn er dus continue aan blootgesteld. UVA is verantwoordelijk voor het verouderen van onze huid. Het breekt ons collageen versneld af waardoor rimpels ontstaan en het veroorzaakt pigmentschade.

UVB, dringt minder ver door in onze huid. UVB geeft ons oppervlakkige schade bij te lange blootstelling hieraan. Het veroorzaakt zonnebrand. UVB is niet altijd aanwezig. Afhankelijk van de tijd en plaats op aarde is deze sterker. Zowel UVA als UVB kunnen huidkanker veroorzaken maar vooral UVB-stralen zijn erg schadelijk wanneer de zon hoog staat. Verbranding zorgt namelijk voor schade aan onze cellen.

Een ezelsbruggetje; UVB = B van Burning en UVA = A van Aging. (zie afb. linksonder)

De positieve kracht van zon

Naast de bekende risico’s van te veel zonlicht, mogen we de essentiële voordelen niet negeren. Zonlicht is een natuurlijke bron van vitamine D, cruciaal voor onze botgezondheid en andere vitale lichaamsprocessen. Vitamine D bevordert de opname van calcium en fosfor, wat essentieel is voor het onderhoud van onze botstructuur en tanden. Bovendien speelt het een rol bij het functioneren van het immuunsysteem en heeft het positieve effecten op ons humeur en onze huid.

Hoeveel zon is genoeg

We hebben dus zon nodig echter niet teveel.
Hoeveel zonlicht je nodig hebt is afhankelijk van je huidtype en de periode van het jaar en de plaats op de wereld. Ik ga nu even uit van een zomerse dag in Nederland. Later leg ik uit wat de invloed van jaargetijde en plaats is.

Heb je een lichte huid dan is 15 tot 30 minuten in de zon voldoende om je Vitamine D3 aan te maken (met alle positieve invloeden op je gezondheid) zonder de risico’s van overmatige UV-straling. Wanneer je huid donkerder is zal je meer minuten tot wel uren zonlicht nodig hebben voor de aanmaak van Vitamine D3.

De natuur heeft een mooi systeem in ons lichaam gemaakt. Een donkere huid (jij of je (voor)ouders komen uit gebieden dichter bij de evenaar) beschermt de huid tegen verbranding. Hoe dichter bij de evenaar hoe langer er zonlicht is in het jaar maar ook staat de zon dichter bij de aarde. Wanneer je dus de hele dag blootgesteld bent aan zonlicht heb je dit ook wel nodig. De aanmaak van Vitamine D gaat hierom trager. Er is immers toch de hele dag zon, dus voldoende tijd voor de aanmaak hiervan.

Mensen die verder van de evenaar zijn gaan wonen (evolutie) hebben een lichtere huid gekregen. Alleen de meest lichte mensen overleefden de trek naar andere gebieden maar. Deze lichte huid heeft maar weinig zonlicht nodig om voldoende Vitamine D aan te maken. Zo is dus de huid van mensen verder van de evenaar steeds lichter geworden. Er is 15 tot 30 minuten zonlicht nodig voor de aanmaak van Vitamine D.

Je snapt nu wellicht al dat er problemen ontstaan met de gezondheid van mensen die op andere plekken in de wereld zijn gaan wonen dan waar ze oorspronkelijk (verre voorouders) vandaan komen. Mensen met een donkere huid in Nederland hebben doorgaans een Vitamine D tekort. Zij zijn sneller vermoeid, hebben een slechtere huid en hebben sneller immuun problemen. Gelukkig kunnen we Vitamine D is suppletievorm geven om het tekort op te heffen.

We zien ook veel mensen met een licht huid naar tropische oorden vertrekken. Bij deze groep ontstaan weer andere problemen. Verbranding, meer pigmentatieproblemen, snelle huidveroudering en huidkanker. De oplossing hier is UV bescherming. Gelukkig kunnen we met de juiste maatregelen de hele wereld over.

Wanneer maak je Vitamine D3 aan?

Hierboven heb ik verteld dat iemand met een lichte huid gemiddeld 15 tot 30 minuten zonlicht nodig heeft om voldoende Vitamine D3 aan te maken. Het is belangrijk dat je de zon opzoekt in de periode dat de zon dicht bij de aarde staat. Hoe verder van de evenaar hoe korter die periode per jaar en per dag is. Alleen UVB stralen hebben invloed op de aanmaak van Vitamine D3. UVA doet dit niet!

Hoe weet je of er UVB straling is?
Om hierachter te komen is er een simpel trucje. Ga met je rug naar de zon staan. Meet of je schaduw net zo lang is als dat jij bent of korter. Is het antwoord Ja; dan staat de zon dichtbij genoeg. Is het antwoord; Nee en is je schaduw langer dan dat jij bent dan staat de zon te ver weg. Vitamine D wordt dan niet voldoende aangemaakt. (zie afb. rechtsonder)

Bescherm je huid

Ga je langer in de zon dan nodig is voor alle gezondheidsvoordelen, dan is het verstandig om je huid tegen verbranding te gaan beschermen. Een huid die verbrand krijgt schade in het DNA van de cel. Deze cel gaat zicht vervolgens verkeerd delen. Dit kan pigmentschade en zelfs huidkanker tot gevolg hebben.

Gebruik van een SPF, ofwel Sun Protection Factor, is je beste vriend in de strijd tegen UV-straling.
SPF staat voor de bescherming tegen alleen UVB licht. Tegen verbranding dus.

Echter hebben we ook te maken met UVA licht. Dit breekt ons collageen af waardoor we sneller verouderen. UVA bereikt ons bindweefsel. Hier zitten onze cellen die de stevigheid en veerkracht van de huid bepalen. Afbraak van deze cellen veroorzaakt dus rimpels.

Daarnaast wordt de huidveroudering zelfs achter je computerscherm veroorzaakt. Ja, je leest het goed: blauw licht van schermen draagt ook bij aan versnelde huidveroudering. Deze straling wordt het HEV-licht genoemd. Een goede zonbescherming beschermt dus tegen alle vormen van licht.

Verschillen in UV filters

Er bestaan twee soorten filters.

Synthetische filters. We noemen deze ook wel de chemische filters. Deze filters absorberen 100% het UV-licht en zetten deze om in warmte. Laat je niet misleiden door het woord synthetisch (gemaakt in een labaratorium) en chemisch (proces van omzetting in de huid). Het voordeel van de synthetische filter is een goede opneembaarheid en makkelijk smeren. Smeer ze altijd wel een half uurtje voor je de zon ingaat. De bescherming is namelijk niet direct.
Fysische filters. We noemen deze doorgaans de minerale filters. Dit zijn filter met stoffen als zoals zinkoxide en titaniumdioxide. Deze filters zijn een soort schildwacht die UV-straling terugkaatsen. Het kan worden gebruikt in (minerale) make-up en het biedt direct bescherming. Het nadeel met deze filters kan zijn dat ze een ‘witte waas’ achterlaten. Het voordeel is dat het voor de gevoelige of allergische huiden het meest geschikt is.

De koraalriffen, milieu en UV filters

Er is inmiddels bekend dat bepaalde UV beschermers de koraalriffen aantasten. Met name de stoffen oxybenzone en octinoxate. Er zijn inmiddels zelfs gebieden waar de SPF met deze ingrediënten verboden is. Dit zijn nu het Caribische gebied (Bonaire), Hawaï en Key West in Florida. Het eerste land te wereld met een verbod is Palau.

Sommige UV filters worden lastig afgebroken in de natuur. De stoffen hopen zich op in water en bodemorganismen. Dit met negatieve gevolgen voor het milieu. Steeds meer merken gaan gelukkig biologisch afbreekbare UV bescherming aanbieden. Het gebruik van duurzaam herbruikbare grondstoffen zien we ook steeds meer. Minerale filters in de vorm van zinkoxide en titaniumdioxide zijn een goede keus. Ze werken niet hormoon verstorend in ons lichaam en ze zijn goed voor het milieu en onze koraalriffen.

Conclusie; de balans vinden

Het vinden van de juiste balans tussen bescherming tegen schadelijke stralen en het verkrijgen van voldoende zonlicht voor vitamine D-productie is cruciaal. Bescherm je huid met een geschikte SPF, maar sta jezelf ook toe om, met mate, te genieten van de zon. Dit helpt niet alleen bij het opbouwen van een natuurlijke weerstand tegen UV-stralen maar ondersteunt ook de vitale functies van het lichaam die afhankelijk zijn van zonlicht.

Door verantwoord om te gaan met zonlicht en de juiste beschermingsmaatregelen te treffen, zorg je voor een gezonde huid en lichaam, vandaag en in de toekomst. Heb je hulp nodig bij het kiezen van de juiste SPF. Vraag me gerust.